Xuất khẩu nông sản nói chung và rau quả nói riêng sẽ không có đường tắt. Muốn xuất khẩu được, rau quả phải đạt tiêu chuẩn của thị trường.
Nhiều mặt hàng ghi nhận tăng trưởng hai con số
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giá trị xuất khẩu rau quả tháng 5 năm 2025 ước đạt 550 triệu USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu hàng rau quả 5 tháng đầu năm 2025 đạt 2,24 tỷ USD, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2024.
Công nhân bóc tách múi sầu riêng trước khi đưa vào cấp đông tại nhà máy của Vina T&T. Ảnh: Vina T&T Group. Ảnh: Minh Huệ
Mặt hàng rau quả của Việt Nam chủ yếu được xuất khẩu sang thị trườngTrung Quốc với tỷ trọng giá trị xuất khẩu chiếm 46,1%. Hai thị trường xuất khẩu rau quả lớn tiếp theo là Hoa Kỳ và Hàn Quốc với tỷ trọng giá trị xuất khẩu lần lượt là 9,1% và 6%.
So với cùng kỳ năm trước, giá trị xuất khẩu rau quả 4 tháng đầu năm 2025 sang thị trường Trung Quốc giảm 32,8%, thị trường Hoa Kỳ tăng 66%, thị trường Hàn Quốc giảm 5,2%.
Xuất khẩu rau quả ghi nhận những điểm sáng khi có nhiều mặt hàng kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng. Cụ thể, xuất khẩu xoài tăng trưởng hơn 13%, dừa tăng gần 20%, đặc biệt, dừa chế biến tăng tới 71,3%;…
Đáng chú ý, dù gặp nhiều khó khăn song theo các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả, năm nay ngoài thị trường Trung Quốc, dư địa từ thị trường lớn khác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Australia, EU… còn khá lớn.
Là doanh nghiệp chuyên xuất khẩu rau quả đến các thị trường Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc Vina T&T Group cho biết, để xuất khẩu được rau quả đến các thị trường khó tính, doanh nghiệp đã tích cực quảng bá, tiếp thị, tìm kiếm khách hàng. Nhờ vậy, nhiều loại trái cây Việt Nam đang có sự tăng trưởng tốt về xuất khẩu như dừa, bưởi, thanh long, sầu riêng đông lạnh… “Mỗi tháng, công ty xuất khẩu khoảng 20 container sầu riêng đông lạnh đi các thị trường, trong đó Hoa Kỳ là điểm đến hàng đầu”, ông Tùng nói.
Còn theo ông Mai Xuân Thìn, Tổng giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Rồng Đỏ, xuất khẩu nông sản nói chung và trái cây nói riêng sẽ không có đường tắt. Theo đó, muốn xuất khẩu được thì trước hết phải đạt tiêu chuẩn. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần đẩy mạnh đầu tư công nghệ bảo quản, tiếp cận các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế.
Như đối với trái vải, do mùa vụ thu hoạch ngắn, thời gian xuất khẩu chỉ kéo dài vài tuần. Để khắc phục yếu điểm này, doanh nghiệp đã chuẩn bị sớm, từ vùng nguyên liệu, truy xuất điện tử, bảo quản lạnh sâu. Việc này giúp trái vải không còn là sản phẩm theo mùa, mà có thể hiện diện quanh năm.
Đáp ứng quy định SPS - "tấm hộ chiếu" cho thương mại nông sản
Sau thành công năm 2024 với kim ngạch xuất khẩu hơn 7,1 tỷ USD, ngành rau quả Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu 8 tỷ USD trong năm 2025.
Năm nay, mùa vải ghi nhận những tín hiệu tích cực khi xuất khẩu đến các thị trường đều thuận lợi. Theo Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản, vải Việt Nam được doanh nghiệp nước này nhập khẩu, bán ở khắp các tỉnh: Fukushima, Aichi, Niigata…
Ngày 14/6, hơn 100 tấn vải thiều chín sớm từ huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang, đã chính thức hạ cánh an toàn tại sân bay Charles de Gaulle, Paris (Pháp). Với giá bán buôn tại các chợ đầu mối dao động từ 7,2 - 8 Euro/kg tương đương 220.000 - 240.000 đồng/kg. Đây là cột mốc quan trọng đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của nông sản Việt Nam tại thị trường EU.
Dư địa thị trường cho rau quả nói chung và trái cây xuất khẩu nói riêng rất lớn. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đề ra và cạnh tranh xuất khẩu bền vững đòi hỏi sản phẩm rau quả của Việt Nam phải nâng cao hơn nữa về chất lượng. Cùng với việc xây dựng và quản lý tốt vùng trồng, việc cập nhật kịp thời những yêu cầu kĩ thuật từ nhà nhập khẩu sẽ giúp nông sản của chúng ta thâm nhập được vào các thị trường lớn.
Các chuyên gia trong ngành cho rằng, khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng thì các thị trường yêu cầu ngày càng cao về các biện pháp kiểm dịch động thực vật (SPS). Trong bối cảnh năng lực nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế trong việc đáp ứng yêu cầu SPS thì việc hỗ trợ kỹ thuật, chia sẻ thông tin, ứng dụng công nghệ số vào quản lý và cảnh báo sớm về rào cản kỹ thuật sẽ giúp nông dân, doanh nghiệp chủ động ứng phó và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường xuất khẩu.
Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay, để nông sản xuất khẩu thành công đến các thị trường khó tính thì việc minh bạch hóa và phối hợp chặt chẽ các biện pháp SPS là điều kiện tiên quyết. Đáp ứng tốt quy định SPS chính là tấm "hộ chiếu" giúp thương mại nông sản Việt khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
“Không thể chờ đến lúc hàng về đến cửa khẩu mới nói đến kiểm tra. Mọi tiêu chuẩn SPS phải bắt đầu từ khâu gieo trồng, chăm sóc, sơ chế, đóng gói… ngay tại địa phương”, ông Nam nói.
Trong bối cảnh xuất khẩu rau quả đang đối diện với nhiều khó khăn khi các quốc gia tăng cường kiểm tra hàng hoá nhập khẩu, ông Nguyễn Đình Tùng cho rằng, không có thị trường nào là dễ tính, nên các nhà cung ứng phải thay đổi tư duy sản xuất, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ đối tác, chuyển hướng phát triển sản xuất xanh, sản xuất bền vững, liên kết chặt chẽ giữa nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã và doanh nghiệp để tổ chức sản xuất đạt chuẩn ở từng mắt xích trong chuỗi cung ứng. Về dài hạn, ngành rau quả cần tăng đầu tư chế biến sâu để nâng cao giá trị gia tăng trong sản phẩm xuất khẩu.
Để phát triển thị trường, thúc đẩy xuất khẩu nông sản thời gian tới, ông Phùng Đức Tiến – Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường – cho hay, Bộ sẽ tiếp tục xử lý các vấn đề thị trường nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu nông sản sang các thị trường truyền thống; đồng thời, mở cửa các thị trường mới, còn nhiều tiềm năng. Bên cạnh đó, tận dụng các FTAs, đặc biệt là Hiệp định CPTPP, EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu hàng nông, lâm, thủy sản chủ lực, hỗ trợ doanh nghiệp ký kết đơn hàng xuất khẩu mới.
